Điện Tử Căn Bản – Các Linh Kiện – Mạch Điện Cơ Bản

Nhằm giúp các bạn mới học điện tử nắm được những kiến thức cơ bản nhất về điện tử, bài viết này sẽ tóm lược một cách tổng quan về các linh kiện và mạch điện.

PHẦN I: CÁC LINH KIỆN CƠ BẢN

Trong bài viết này, mình sẽ giới thiệu khái quát, cấu tạo, cách thức hoạt động và công dụng của các linh kiện điện tử căn bản. Nếu bạn muốn tìm hiểu chi tiết hơn, có thể tham khảo tài liệu trên mạng.

1: Điện Trở

1.1 Điện trở là gì?

Điện trở là sự cản trở dòng điện của một vật dẫn điện. Nếu một vật dẫn điện tốt thì điện trở nhỏ, ngược lại, nếu vật dẫn điện kém thì điện trở lớn. Đối với vật cách điện, điện trở là vô cùng lớn. Điện trở bản chất là một sợi dây dẫn có điện trở rất lớn. Điện trở không phân cực, tức là không phân biệt âm dương.

1.2 Cách đọc giá trị điện trở

Mỗi điện trở có một giá trị nhất định được thể hiện thông qua các vòng màu. Điện trở thường có 4 vòng màu. Hai vòng màu đầu là hai chữ số đầu của giá trị. Vòng thứ 3 thể hiện số chữ số “0” đứng sau. Vòng thứ tư thể hiện sai số.

Ví dụ, mình có một điện trở có 4 vòng màu: Đỏ Đỏ Nâu Ngân Nhũ. Màu Đỏ có giá trị là 2, Màu Nâu có giá trị là 1, và Ngân Nhũ có sai số là 5%. Các số tương ứng với vòng màu là: 2 2 1 5%. Tính giá trị của điện trở bằng cách ghép 2 số đầu tiên và thêm vào đằng sau nó 1 số 0. Vậy giá trị điện trở là 220 Ω, sai số 5%.

2: Tụ Điện

Tụ điện là một linh kiện điện tử thụ động rất phổ biến. Nó được cấu tạo bởi hai bản cực đặt song song, có tính chất cách điện 1 chiều nhưng cho dòng điện xoay chiều đi qua nhờ nguyên lý phóng nạp.

Cấu tạo của tụ điện bên trong là hai bản cực kim loại được đặt cách điện với nhau. Tùy vào lớp cách điện ở giữa hai bản cực mà tụ có tên gọi tương ứng.

Đơn vị của tụ điện là Fara, nhưng trong thực tế, người ta thường sử dụng các đơn vị nhỏ hơn như MicroFara, NanoFara và PicoFara.

Cách đọc giá trị của tụ tương tự như điện trở. Đối với tụ phân cực, giá trị được ghi rõ ràng và cực âm được kí hiệu. Đối với tụ không phân cực, chỉ cần áp dụng cách đọc giá trị điện trở.

3: Diode

Diode là một linh kiện điện tử có chức năng cho phép dòng điện chạy theo một hướng. Khi phân cực thuận, diode cho phép điện dương đi qua, trong khi khi phân cực ngược, diode ngăn cản dòng điện đi qua.

Diode có nhiều ứng dụng trong đời sống hàng ngày, ví dụ như đèn sáng, bộ xử lý tín hiệu, và ngăn chặn dòng điện ngược.

4: Transistor

Transistor là một linh kiện điện tử quan trọng và cơ bản. Nó có khả năng khuếch đại và điều khiển dòng điện đi qua.

Transistor có thể được coi như một công tắc điện tử nhưng có những điểm khác biệt quan trọng. Nó không được điều khiển bằng tay mà thay vào đó, được điều khiển bằng dòng điện. Transistor có thể đóng ngắt cực nhanh và có khả năng khuyếch đại dòng điện.

Có 3 loại transistor: BJT (transistor lưỡng cực), FET (transistor hiệu ứng trường), và transistor mối đơn cực. Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về transistor BJT.

5: IC

IC (vi mạch tích hợp) là một linh kiện điện tử có thể chứa nhiều linh kiện bán dẫn và linh kiện điện tử thụ động được kết nối với nhau trong một hệ thống nhỏ gọn. IC có nhiều ứng dụng và được sử dụng rộng rãi trong các thiết bị điện tử.

Một vài IC cơ bản thường gặp bao gồm:

  1. Op-amp (IC khuếch đại thuật toán): được sử dụng trong các ứng dụng như xe dò đường, cảm biến ánh sáng và chống trộm.
  2. OPTO (IC cách li quang): được sử dụng để điều khiển công suất lớn mà không làm hỏng khối điều khiển chỉ với điện áp nhỏ.

6. Cuộn Cảm

Cuộn cảm là một linh kiện điện tử thụ động tạo ra từ một dây dẫn điện với vài vòng quấn. Khi có dòng điện chạy qua, nó tạo ra từ trường. Cuộn cảm có nhiều ứng dụng như dẫn điện 1 chiều, chặn dòng điện cao tần và tạo ra mạch cộng hưởng khi kết hợp với tụ điện.

Cuộn cảm được phân loại thành ba loại chính: lõi không khí, lõi sắt bụi và lõi sắt lá. Đối với dòng điện một chiều (DC), cuộn cảm hoạt động như một điện trở có điện kháng gần bằng không. Khi mắc điện xoay chiều (AC), cảm kháng của cuộn cảm phụ thuộc vào tần số dòng xoay chiều.

7. Ăng Ten

Ăng ten là một linh kiện điện tử có chức năng bức xạ hoặc thu nhận sóng điện từ. Có nhiều loại ăng ten như ăng ten lưỡng cực, ăng ten mảng, ăng ten đẳng hướng, ăng ten định hướng, v.v.

Trong một hệ thống thông tin vô tuyến, ăng ten có hai chức năng cơ bản. Chức năng chính là để bức xạ các tín hiệu RF từ máy phát hoặc thu nhận sóng RF để xử lý ở máy thu.

Mong rằng bài viết này đã giúp bạn hiểu thêm về các linh kiện điện tử căn bản. Tìm hiểu thêm tại Linh Kiện Điện Tử 3M.

Tìm hiểu thêm bài viết: Tổng hợp những mạch điện tử cơ bản.

FEATURED TOPIC

hihi