Điện Tử Cơ Bản

Ở bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về mạch chỉnh lưu điện xoay chiều và mạch lọc và chỉnh lưu bội áp.

Mạch chỉnh lưu điện xoay chiều

Trong các mạch điện tử của các thiết bị như Radio -Cassette, Âmlpy, Ti vi mầu, Đầu VCD và nhiều thiết bị khác, chúng ta thường sử dụng nguồn điện một chiều DC ở các mức điện áp khác nhau. Tuy nhiên, nguồn điện AC 220V 50Hz được cấp vào các thiết bị này. Vì vậy, chúng ta cần một bộ phận để chuyển đổi từ nguồn xoay chiều sang nguồn một chiều để cung cấp cho các mạch điện. Bộ phận chuyển đổi gồm có:

  • Biến áp nguồn: Hạ thế từ 220V xuống các điện áp thấp hơn như 6V, 9V, 12V, 24V và nhiều mức điện áp khác.
  • Mạch chỉnh lưu: Đổi điện xoay chiều thành điện một chiều.
  • Mạch lọc: Lọc gợn xoay chiều sau khi chỉnh lưu để có nguồn một chiều phẳng hơn.
  • Mạch ổn áp: Duy trì một điện áp cố định để cung cấp cho tải tiêu thụ.

Mạch chỉnh lưu điện xoay chiều

Mạch chỉnh lưu bán chu kỳ

Mạch chỉnh lưu bán chu kỳ sử dụng một diode mắc nối tiếp với tải tiêu thụ. Ở chu kỳ dương, diode được phân cực thuận nên có dòng điện đi qua diode và tải. Ở chu kỳ âm, diode bị phân cực ngược nên không có dòng điện qua tải.

Mạch chỉnh lưu bán chu kỳ

Mạch chỉnh lưu cả chu kỳ

Mạch chỉnh lưu cả chu kỳ thường sử dụng 4 diode mắc theo hình cầu, còn được gọi là mạch chỉnh lưu cầu. Trong mạch này, ở chu kỳ dương, dòng điện đi qua diode D1, qua tải, và qua diode D4 trở về điện âm. Ở chu kỳ âm, điện áp trên cuộn thứ cấp đảo chiều, dòng điện đi qua D2, qua tải, và qua D3 về điện âm. Như vậy, cả hai chu kỳ đều có dòng điện chạy qua tải.

Mạch chỉnh lưu cả chu kỳ

Mạch lọc và mạch chỉnh lưu bội áp

Mạch lọc dùng tụ điện

Sau khi chỉnh lưu, chúng ta thu được điện áp một chiều nhấp nhô. Nếu không có tụ lọc, điện áp nhấp nhô này không thể được sử dụng trong các mạch điện tử. Vì vậy, trong các mạch nguồn, ta phải lắp thêm các tụ lọc có trị số từ vài trăm µF đến vài ngàn µF vào sau cầu diode chỉnh lưu.

Mạch lọc dùng tụ điện

  • Sơ đồ trên minh hoạ các trường hợp mạch nguồn có tụ lọc và không có tụ lọc.
  • Khi công tắc K mở, mạch chỉnh lưu không có tụ lọc tham gia, điện áp thu được có dạng nhấp nhô.
  • Khi công tắc K đóng, mạch chỉnh lưu có tụ C1 tham gia lọc nguồn, kết quả là điện áp đầu ra được lọc tương đối phẳng. Nếu tụ C1 có điện dung càng lớn, điện áp ở đầu ra càng phẳng. Tụ C1 trong các bộ nguồn thường có trị số khoảng vài ngàn µF.

Điện dung của tụ lọc lớn

Trong các mạch chỉnh lưu, nếu có tụ lọc mà không có tải hoặc tải tiêu thụ một công suất không đáng kể so với công suất của biến áp, thì điện áp DC thu được sẽ là DC = 1,4.AC.

Mạch chỉnh lưu nhân 2

Để trở thành mạch chỉnh lưu nhân 2, ta phải dùng hai tụ hoá cùng trị số mắc nối tiếp. Sau đó, đấu một đầu của điện áp xoay chiều vào điểm giữa hai tụ. Kết quả là ta sẽ thu được điện áp tăng gấp 2 lần.

Trong mạch trên, khi công tắc K mở, mạch trở về dạng chỉnh lưu thông thường. Khi công tắc K đóng, mạch trở thành mạch chỉnh lưu nhân 2, và kết quả là ta thu được điện áp ra tăng gấp 2 lần.

Sơ đồ mạch nguồn chỉnh lưu nhân 2

FEATURED TOPIC

hihi