Mạch âm sắc: Tìm hiểu về nguyên lý hoạt động và ứng dụng

Chắc hẳn bạn đã từng nghe về việc chỉnh âm sắc để âm thanh phù hợp với từng hệ thống cụ thể. Nhưng bạn đã biết mạch âm sắc là gì không? Trong bài viết này, chúng ta sẽ tìm hiểu về khái niệm mạch âm sắc, nguyên lý hoạt động và ứng dụng của chúng trong các thiết bị âm thanh.

Tìm hiểu về mạch âm sắc

Trước khi đi vào khái niệm mạch âm sắc, chúng ta cần hiểu về âm sắc. Âm sắc là đặc trưng sinh lý của âm giúp phân biệt âm thanh giữa các nguồn khác nhau và liên quan trực tiếp tới đồ thị dao động âm. Trong thanh âm học, âm sắc chính là màu sắc của âm thanh, cho chúng ta biết được các nguồn âm khác nhau sẽ tạo ra những âm thanh khác nhau mặc dù có cùng cường độ và cao độ.

Ví dụ, cùng là nhạc cụ kèn saxophone và kèn trumpet có thể chơi cùng cao độ và cường độ như nhau, nhưng âm thanh mà chúng phát ra lại khác nhau chỉ cần nghe là nhận ra được.

Mạch âm sắc là mạch cho phép người dùng điều chỉnh biên độ tín hiệu ở các tần số cụ thể, tạo ra được sắc thái riêng của âm thanh, hay còn gọi là làm thay đổi màu sắc âm thanh. Ứng dụng chính của mạch âm sắc là sử dụng trên amply, loa kéo, bàn mixer, equalizer, vang cơ hay vang số… những thiết bị cho phép bạn can thiệp và điều chỉnh âm thanh theo ý muốn.

Chức năng của mạch âm sắc

Mạch âm sắc có chức năng chính là làm thay đổi âm thanh ở một số dải tần nhất định. Ví dụ, bạn có thể làm nổi bật tiếng trầm ở khoảng 150Hz hoặc giảm tiếng treble ở 15kHz chỉ bằng cách thao tác căn chỉnh trên mạch âm sắc. Như vậy, bạn có thể tùy ý chỉnh sửa âm thanh theo những gì mong muốn và phù hợp với từng hệ thống cụ thể.

Sơ đồ mạch âm sắc

Dưới đây là hình mô tả mạch điều chỉnh âm sắc cơ bản bạn có thể tham khảo:

Mạch âm sắc

Các thành phần linh kiện bên trong bo mạch gồm:

  • C1: Tụ dẫn tín hiệu đầu vào.
  • C6: Tụ dẫn tín hiệu đầu ra.
  • R1, VR1, R2: Mạch điều chỉnh tần số thấp (điều chỉnh âm bass trầm).
  • C4, VR2, C5: Mạch điều chỉnh tần số cao (điều chỉnh âm treble bổng).
  • C2, C3: Nối tắt tần số cao lẫn vào mạch điều chỉnh tiếng trầm.
  • R3: Điện trở cách ly đường tín hiệu chung.

Nguyên lý hoạt động của mạch âm sắc là gì?

Nguyên lý hoạt động của mạch chỉnh âm sắc như sau:

  1. Tín hiệu âm tần được đưa vào đầu input, sau đó dẫn tới tụ C1 đi vào mạch điều chỉnh âm sắc. Tại đây, tín hiệu sẽ được chia thành 2 đường:
    • Tần số cao sẽ được đưa sang mạch C4, VR2, C5, âm sắc sẽ được thay đổi theo con chạy biến trở VR2.
    • Tần số thấp sẽ đi vào mạch R1, VR1, R2, âm sắc của các dải tần thấp sẽ thay đổi dựa vào sự chuyển động của con chạy biến trở VR2.
  2. Tín hiệu sau khi đã được điều chỉnh âm sắc sẽ được tổng hợp lại C6 và đưa sang các thiết bị xử lý tiếp theo.

Thông thường, các mạch điều chỉnh âm sắc sẽ chọn các tần số mà tai người cảm nhận được sự thay đổi, chẳng hạn như 80Hz, 250Hz, 1kHz, 3,5kHz, 10kHz hoặc có thể chia nhỏ hơn làm các điểm để điều chỉnh. Như vậy, khi lắng nghe và căn chỉnh bằng tai, mới có thể cảm nhận được hiệu quả của việc điều chỉnh âm sắc.

Các loại mạch âm sắc phổ biến

Mạch chỉnh âm sắc có nhiều loại khác nhau, chẳng hạn như:

  • Mạch chỉnh âm sắc Equalizer, hỗ trợ nhiều điểm điều chỉnh.
  • Mạch âm sắc amply, cho phép điều chỉnh ở 3 dải bass – trung – treble.
  • Mạch chỉnh âm sắc nguồn đơn.
  • Mạch âm sắc không nguồn.
  • Mạch âm sắc 12V sử dụng nguồn 1 chiều.

Mạch âm sắc phổ biến nên dùng

Dưới đây là một số loại mạch chỉnh âm sắc tiêu biểu bạn có thể tham khảo nếu có ý định mua:

  1. Mạch chỉnh âm sắc nguồn đơn V2: Mạch hỗ trợ chỉnh âm sắc 3 band với nguồn đơn khá dễ sử dụng. Thiết kế nhỏ gọn, có thể lắp đặt vào thiết bị hoặc dùng rời bên ngoài. Giá: 150.000 đồng.

    • Nguồn cấp: DC 8~28V
    • Tín hiệu âm thanh cấp qua cổng audio 3.5mm hoặc jack XH2.54-3p
    • Tín hiệu ra có 2 lựa chọn: Jack 3.5mm hoặc jack XH2.54-3p
    • Kích thước: 110x31mm (mặt mica), 103x23mm (mạch)
  2. Mạch âm sắc XH-A901 NE5532P: Cho phép điều chỉnh âm sắc cho 3 dải bass, trung treble. Dùng để kết hợp với mạch khuếch đại âm thanh. Giá: 99.000 đồng.

    • Module: XH-A901
    • Chíp chính: NE5532P
    • Điện áp hoạt động: 12 – 24VDC
    • Số kênh: 2 kênh
    • Kích thước: 96 x 39 x16mm
  3. Mạch âm sắc cao cấp Class A NE5532: Sử dụng nguồn đôi với board class A giúp điều chỉnh âm sắc mượt mà, chuẩn xác. Thiết kế nhỏ gọn, dễ dàng lắp đặt hoặc thay thế các mạch chỉnh âm sắc cũ. Giá: 537.000 đồng.

    • Điện áp hoạt động: Nguồn đôi 15V
    • Ngõ vào: 2 kênh L-R
    • Ngõ ra: 2 kênh L-R
    • Thứ tự chiết áp từ trái sang: Bass – Mid – Treble – Volume
    • Kích thước: 135 x 67 x 27mm
  4. Mạch điều chỉnh âm sắc NE5532 12V PA-152: Sử dụng để xây dựng một thiết bị điều chỉnh âm sắc mới hoặc thay thế cho mạch âm sắc cũ bị hỏng, xuống cấp. Giá: 105.000 đồng.

    • Model: PA152
    • Chip sử dụng: NE5532
    • Điện áp hoạt động: DC 12V ~ 24V hoặc AC 9V ~ 18V(Không phân cực âm dương)
    • Tín hiệu ngõ vào: Jack header 3 pin hoặc Domino 3 pin
    • Tín hiệu ngõ ra: Jack header 3 pin hoặc Domino 3 pin
    • Điều chỉnh âm sắc từ Trái sang: Treble – Mid – Bass – Volume
    • Kích thước: 100 x 44 x 15mm
  5. Mạch chỉnh âm sắc chất lượng cao BBE2150 UPC1892T: Mạch nhỏ gọn đặt vừa trong lòng bàn tay, có thiết kế các lỗ bắt vít cố định để lắp đặt. Hỗ trợ chỉnh bass, treble và cân bằng cho loa trái hoặc loa phải. Giá: 349.000 đồng.

    • Điện áp hoạt động: AC10~24V hoặc DC12~32V
    • Dòng tiêu thụ: <200mA
    • Điều chỉnh chiết áp từ trái sang phải: Balance – Bass – Treble – Volume
    • Dải tần số: 20Hz-20kHz
    • Kích thước: 100 x 50mm

Tự chế mạch âm sắc?

Nếu bạn có hiểu biết sâu rộng về mạch điện tử âm thanh, tự chế mạch âm sắc cũng là một lựa chọn. Tuy nhiên, khả năng cao chất lượng âm thanh khi tự chế sẽ không thể tốt và đồng nhất như khi sử dụng mạch đi mua được. Đơn giản vì chúng được chế tạo từ máy móc, đo lường và thử nghiệm nghiêm ngặt.

Nếu bạn mới học về mạch điện tử và chưa có kinh nghiệm trong chế tạo mạch, tốt nhất là chọn phương pháp mua mạch ready-made. Về giá cả, mạch điều chỉnh âm sắc hiện nay có đa dạng và không đắt, chỉ từ hơn 100.000 đồng bạn đã có thể sở hữu cho mình một mạch chất lượng.

Địa chỉ bán mạch âm sắc cao cấp, giá tốt

Trên thị trường hiện có rất nhiều đơn vị bán mạch điều chỉnh âm sắc, tuy nhiên việc tìm đơn vị cung cấp sản phẩm chính hãng, chất lượng và giá cả hợp lý không phải là điều dễ dàng. Bạn có thể tham khảo mua trên các sàn thương mại điện tử như Shopee, Tiki, Lazada, những shop được đánh giá cao và nhận được review tốt từ khách hàng đã mua sản phẩm. Bên cạnh đó, cũng có thể tìm tới các đơn vị bán linh kiện âm thanh uy tín để đặt hàng.

Hy vọng rằng bài viết đã giúp bạn hiểu rõ hơn về mạch âm sắc, từ nguyên lý hoạt động đến ứng dụng của chúng. Đừng quên theo dõi chúng tôi để biết thêm nhiều thông tin bổ ích khác!

FEATURED TOPIC

hihi